ChatGPT: Χρήσιμο εργαλείο ή πηγή εξάρτησης;

Η τεχνητή νοημοσύνη έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο που εργαζόμαστε, επικοινωνούμε και αναζητούμε πληροφορίες. Το ChatGPT, ως ένα από τα πιο γνωστά και δημοφιλή AI εργαλεία, έχει ενσωματωθεί στην καθημερινότητα χιλιάδων χρηστών παγκοσμίως. Από τη συγγραφή κειμένων μέχρι την εξυπηρέτηση πελατών και το brainstorming, οι δυνατότητες είναι αμέτρητες. Ωστόσο, πόσο ασφαλής είναι η συνεχής και καθημερινή χρήση του;

Κίνδυνοι της υπερβολικής χρήσης

Σύμφωνα με νέα μελέτη από το MIT Media Lab και την OpenAI, η καθημερινή χρήση του ChatGPT μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία ορισμένων χρηστών, ειδικά όταν γίνεται χωρίς μέτρο. Αν και η πλειοψηφία των ανθρώπων χρησιμοποιεί το εργαλείο με θετικό πρόσημο, υπάρχουν ενδείξεις ότι ένα μικρό, αλλά όχι αμελητέο ποσοστό, εμφανίζει σημάδια εξάρτησης.

Ορισμένοι χρήστες ανέπτυξαν συναισθηματική σύνδεση με το ChatGPT, φτάνοντας να το αντιμετωπίζουν σαν «φίλο». Η μοναξιά, η απομόνωση ή η ανάγκη για κάποιον που θα τους ακούσει φαίνεται πως αυξάνει αυτόν τον κίνδυνο. Επιπλέον, καταγράφηκαν περιπτώσεις ατόμων που παρουσίαζαν άγχος ή δυσφορία όταν δεν είχαν πρόσβαση στο chatbot, ή όταν παρατηρούσαν αλλαγές στη «συμπεριφορά» του.

Εθιστικά μοτίβα συμπεριφοράς

Τα σημάδια που δείχνουν μια προβληματική χρήση περιλαμβάνουν:

-Υπερβολική ενασχόληση και απώλεια ελέγχου στη χρήση

-Συναισθηματική εξάρτηση

-Χρήση για ανακούφιση από μοναξιά ή άγχος

-Παραμέληση άλλων δραστηριοτήτων ή διαπροσωπικών σχέσεων

Ένα εργαλείο που δημιουργήθηκε με σκοπό να διευκολύνει την καθημερινότητα, μπορεί, όταν χρησιμοποιείται με το λάθος τρόπο,  να μειώσει την πραγματική κοινωνική επαφή και να εντείνει τη μοναξιά.

Tips για υγιή χρήση εργαλείων AI

Η λύση δεν είναι φυσικά να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε την τεχνολογία, αλλά να μάθουμε να τη χρησιμοποιούμε σωστά. Ορίστε μερικά πρακτικά tips για να αποφύγεις την υπερβολή:

1. Θέσε χρονικά όρια

Καθόρισε ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο μέσα στη μέρα για τη χρήση του ChatGPT. Μην το αφήνεις να «τρυπώνει» σε κάθε στιγμή ρουτίνας.

2. Απόφυγε την υποκατάσταση ανθρώπινης επαφής

Το ChatGPT μπορεί να σε βοηθήσει, αλλά δεν μπορεί να αντικαταστήσει την επικοινωνία με φίλους, συνεργάτες ή επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

3. Μην το χρησιμοποιείς για συναισθηματική υποστήριξη

Εάν αισθάνεσαι μοναξιά ή άγχος, είναι πιο βοηθητικό να στραφείς σε πραγματικούς ανθρώπους. Το ChatGPT δεν έχει επίγνωση ή ενσυναίσθηση, μόνο προσομοίωση τους.

4. Βάλε ποικιλία στις μεθόδους εργασίας σου

Χρησιμοποίησε κι άλλα εργαλεία, γράψε χειρόγραφα, μίλα με συναδέλφους. Η μονόπλευρη εξάρτηση από ένα σύστημα σε κάνει ευάλωτο.

5. Παρατήρησε τη συμπεριφορά σου

Αν νιώσεις ότι αρχίζεις να εξαρτάσαι ή να αγχώνεσαι χωρίς πρόσβαση στο AI, κάνε ένα διάλειμμα. Αναγνώρισε τα σημάδια εγκαίρως.

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποτελέσει ένα εξαιρετικό εργαλείο, αρκεί να χρησιμοποιείται με συνείδηση και μέτρο. Η ισορροπία ανάμεσα στην τεχνολογία και την ανθρώπινη επαφή είναι το κλειδί. Μη ξεχνάς ότι όταν η τεχνολογία είναι στην υπηρεσία μας, όχι το αντίστροφο, μόνο τότε λειτουργεί πραγματικά υπέρ μας!